Συχνές ερωτήσεις

Ε: Γιατί τρώμε;

Α: Ο υποθάλαμος ρυθμίζει τη λήψη τροφής μέσω τεσσάρων αισθημάτων:

  • Αίσθημα όρεξης
  • Αίσθημα πείνας
  • Αίσθημα κορεσμού
  • Αίσθημα γαστρικής πλήρωσης

Ε: Σε ποιούς παράγοντες οφείλεται η παχυσαρκία;

Α: Οι παράγοντες που οδηγούν στην παχυσαρκία είναι:

  • Γενετικοί
    • Σύνδρομο Prader-Willi
    • Μονοωϊκοί δίδυμοι
    • Υιοθετημένα παιδιά
  • Περιβαλλοντικοί
  • Συμπεριφορά

Ε: Ποίες είναι οι συνέπειες της παχυσαρκίας;

Α: Οι συνέπειες της παχυσαρκίας είναι:

  • Συνέπειες στο μεταβολισμό
    • Δυσλιπιδαιμία
    • Αύξηση ολικής χοληστερίνης
    • Αύξηση χοληστερίνης χαμηλής πυκνότητας (LDL)
    • Μείωση χοληστερόλης υψηλής πυκνότητας (HDL)
    • Αύξηση τριγλυκεριδίων
    • Μη ινσουλινοεξαρτόμενος σακχαρώδης διαβήτης
  • Συνέπειες στο καρδιαγγειακό σύστημα
    • Αρτηριακή υπέρταση
    • Στεφανιαία νόσος
    • Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
    • Φλεβική ανεπάρκεια
  • Εμφάνιση καρκίνου
    • Καρκίνος του μαστού (x 1,5)
    • Καρκίνος παχέως εντέρου (x 1,7)
    • Καρκίνος του ενδομητρίου (x 5,4)
    • Χοληδόχου κύστεως (x 3,6)
    • Άλλοι καρκίνοι ( ουροδόχου κύστεως, τραχήλου της μήτρας, ωοθηκών, προστάτη)
  • Ενδοκρινικό σύστημα
  • Αναπνευστικό σύστημα
    • Σύνδρομο υποαερισμού
    • Άπνοια ύπνου
    • Πνευμονική εμβολή
  • Εκφυλιστική αρθροπάθεια
  • Παθήσεις που έχουν σχέση με αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση
    • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
    • Ακράτεια ούρων
  • Χολολιθίαση
  • Λοιμώξεις του δέρματος
  • Συνέπειες από το ψυχολογικό επίπεδο
  • Συνέπειες στην ποιότητα ζωής

Ε: Ποίοι οι τρόποι μέτρησης του βαθμού της Παχυσαρκίας;

Α: Η μέτρηση του βαθμού της Παχυσαρκίας γίνεται με τους παρακάτω τρόπους:

  • ΔΜΣ (ΒΜΙ) = Βάρος σώματος / υψος2 (kgr / m2)
  • Σχέση περιμέτρου μέσης/ισχίου
  • Πάχος πτυχής δέρματος
  • Βιοηλεκτρική αντίσταση σώματος

Ε: Τί σημαίνει Νοσογόνος Παχυσαρκίας;

Α: Με τον όρο Νοσογόνος παχυσαρκία εννοούμε την βαριά παχυσαρκία που έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία του ασθενούς.

Ε: Τί ειναι ο ΔΜΣ;

Α: Ο ΔΜΣ είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ή BMI) και υπολογίζεται απο τη σχέση ΔΜΣ (ΒΜΙ) = Βάρος σώματος / υψος2 (kgr / m2).

Ε: Γιατί θεραπεία της παχυσαρκίας;

Α: Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στατιστικά η μείωση του βάρους του σώματος ατόμου που πάσχει απο παχυσαρκία κατά 10 κιλά μειώνει:

  • 20-25% τη συνολική θνητότητα
  • 30-40% τη θνητότητα από διαβήτη
  • 10 mm Hg τη συστολική πίεση
  • 20 mm Hg τη διαστολική πίεση
  • 90% τα συμπτώματα στηθάγχης
  • 50% την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη

Ε: Γιατί χάνουμε δύσκολα βάρος;

Α: Κάθε απώλεια λίπους ενεργοποιεί αμυντικούς μηχανισμούς που έχουν σαν σκοπό να αντιταχθούν σε κάθε μείωση του βάρους του σώματος.

Ε: Ποίες είναι οι ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση;

Α: Οι βασικές ενδείξεις ενός παχύσαρκου ατόμου συνοψίζονται παρακάτω και οδηγούν στον χαρακτηρισμό της κατάστασής του ως Νοσογόνος παχυσαρκία.

  • ΔΜΣ>40.
  • ΔΜΣ>35 και
    • Εκφυλιστική αρθροπάθεια σε αρθρώσεις που φέρουν το σωματικό βάρος ή
    • Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ ή
    • Αρτηριακή υπέρταση ή
    • Υπερλιπιδαιμία ή
    • Στεφανιαία νόσος ή
    • Φλεβική ή λεμφική στάση στα κάτω άκρα ή
    • Άπνοια του ύπνου ή
    • Πνευμονική υπέρταση οφειλόμενη στην παχυσαρκία.
  • Ηλικία 18–65.
  • Νοσογόνος παχυσαρκία επί 2 τουλάχιστον έτη.
  • Αποτυχημένες προσπάθειες συντηρητικής αγωγής.

Ε: Γιατί Χειρουργική Θεραπεία Νοσογόνου Παχυσαρκίας;

Α: Η συντηρητική θεραπεία αποτυγχάνει.

  • Το βάρος που χάνεται με δίαιτα ανακτάται σε 1,5 - 4 χρόνια.
  • Με άσκηση χωρίς δίαιτα χάνονται 3 – 5 Kgr.
  • Φαρμακευτική αγωγή : Απώλεια 3 – 5 Kgr περισσότερα από το Placebo.

Εντυπωσιακή βελτίωση των παθήσεων που προκαλούνται από την παχυσαρκία , όπως διαβήτης, άπνοια ύπνου, υπέρταση κλπ.

Ε: Σχετίζεται η θεραπεία της Νοσογόνου Παχυσαρκίας με το διαβήτη;

Α: Έχει παρατηρηθεί εντυπωσιακή βελτίωση του διαβήτη μετεγχειρητικά και μάλιστα ανεξάρτητα από την προκαλούμενη απώλεια βάρους.

Σε μελέτη 165 διαβητικών και 165 με διαταραγμένο μεταβολισμό γλυκόζης 7,6 χρόνια μετά την επέμβαση είχε θεραπευτεί:

  • το 83% των διαβητικών και
  • το 99% των ασθενών με διαταραγμένο μεταβολισμό γλυκόζης.

Σήμερα πια η επέμβαση της Γαστρικής Παράκαμψης εκτελείται και σε ασθενείς με διαβήτη που έχουν ΔΜΣ <35 kgr/m2 (δεν πάσχουν από νοσογόνο παχυσαρκία) για τη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη και μόνο.

Ε: Πόσες μέρες διαρκεί η νοσηλεία;

Α: Η συνήθης διάρκεια μετεγχειρητικής νοσηλείας μετά από μία λαπαροσκοπική επιμήκη γαστρεκτομή είναι 4 ημέρες, ενώ μετά από μία λαπαροσκοπική γαστρική παράκαμψη αντίστοιχα 5 ημέρες.

Ε: Πόσες ώρες διαρκεί το χειρουργείο;

Α: Η συνειδητή διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης είναι διαφορετική για τον ασθενή (μισό λεπτό μέχρι να κοιμηθεί), διαφορετική για το χειρουργό (όσο χρειασθεί) και διαφορετική για τους συγγενείς που περιμένουν (όσο κρατήσει για το χειρουργό συν μισή ώρα για τα πριν και μισή ώρα για τα μετά της επέμβασης). Για τη διάρκεια πάντως δεν υπάρχει κάποιο υπεσχημένο όριο. Η συνήθης διάρκεια μίας λαπαροσκοπικής επιμήκους γαστρεκτομής είναι πια σαφώς κάτω από μία ώρα, ενώ για μία λαπαροσκοπική γαστρική παράκαμψη μπορεί να ποικίλλει μεταξύ των δύο και μισή ως και τρεις και μισή ώρες.

Ε: Τι είναι το Levin;

Α: Μετά από την επιμήκη γαστρεκτομή καθώς επίσης και μετά από τη γαστρική παράκαμψη τοποθετείται ένας ρινιγαστρικός καθετήρας (Levin) από τη μύτη του ασθενούς στο υπόλειμμα του στομάχου για την προστασία του. Ο σωλήνας αυτός αφαιρείται τη 2η μετεγχειρητική ημέρα, αφού προηγηθεί έλεγχος στεγανότητας των ραφών στο ακτινολογικό μετά από κατάποση σκιαγραφικής ουσίας.

Ε: Χρειάζεται να κάνω μελέτη ύπνου;

Α: Όλοι οι ασθενείς στα πλαίσια του προεγχειρητικού ελέγχου υποβάλλονται σε μελέτη ύπνου για τον εντοπισμό αποφρακτικού τύπου υπνικής άπνοιας. Η πάθηση αυτή όταν υπάρχει πρέπει να θεραπεύεται προ της επέμβασης με τη χρήση ειδικής μάσκας θετικής τελοεκπνευστικής πίεσης (C-PAP). Σε αντίθετη περίπτωση οι περιεγχειρητικοί κίνδυνοι λόγω της ανάγκης για γενική αναισθησία είναι αυξημένοι.

Ε: Γιατί να σταματήσω το κάπνισμα πριν την εγχείρηση;

Α: Απαραίτητη προϋπόθεση για να ενταχθεί κανείς στη λίστα αναμονής για χειρουργική θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας και να αρχίσει τη διαδικασία του προεγχειρητικού ελέγχου είναι να μην καπνίζει ή αν κάπνιζε να έχει κόψει απαραιτήτως το κάπνισμα. Η παχυσαρκία είναι η δεύτερη συχνότερη αιτία θανάτου λόγω αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς μετά το κάπνισμα. Είναι λοιπόν παράλογο να θέλει κανείς να αφοπλίσει το δεύτερο ικανότερο δολοφόνο και να αφήνει ανενόχλητο τον πρώτο. Επίσης πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι η σημαντικότερη πηγή περιεγχειρητικών επιπλοκών μετά από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση είναι το αναπνευστικό σύστημα. Αυτό είναι δε ιδιαίτερα επιβαρυμένο στους παχύσαρκους ασθενείς λόγω του αυξημένου βάρους του πρόσθιου θωρακικού τοιχώματος που καθιστά τις αναπνευστικές κινήσεις ιδιαίτερα κοπιαστικές. Αποτελεί λοιπόν πρώτη προτεραιότητα η βελτιστοποίηση της κατάστασης του αναπνευστικού συστήματος που περνάει από την προεγχειρητική φυσικοθεραπεία, την απώλεια βάρους, τη διόρθωση τυχόν άπνοιας ύπνου και πάνω από όλα τη διακοπή του καπνίσματος.

Ε: Ποια είναι τα ποσοστά επιτυχίας της εγχείρησης;

Α: Δεν υπάρχουν απόλυτα κριτήρια για τον καθορισμό του «επιτυχούς» αποτελέσματος μετά από μία βαριατρική επέμβαση. Γνωρίζουμε ότι όσον αφορά την απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους είναι λίγο πάνω από 60% μετά από επιμήκη γαστρεκτομή (σταθερά από τον πρώτο χρόνο και μετά) και 70-80% μετά από γαστρική παράκαμψη, απώλεια βάρους που στην προκειμένη περίπτωση διατηρείται σε ποσοστό 65% σε βάθος χρόνου τουλάχιστον δεκαπενταετίας. Πάντως το ποσοστό απώλειας βάρους σε κάθε περίπτωση είναι απόλυτη συνάρτηση της καλής συνεργασίας του ασθενούς με την ιατρική και διαιτολογική ομάδα, καθώς και με την εγχείρησή του. Θα πρέπει να αποφεύγει να τρώει τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας των οποίων η κατανάλωση είναι εύκολή όπως οι ζαχαρούχοι χυμοί, τα παγωτά, τα μιλκ-σεηκ και το αλκοόλ. Δεν πρέπει να ξεχνά ποτέ κανείς ότι το βάρος δεν το αφαιρεί η εγχείρηση αλλά ο ασθενής που κάνει δίαιτα με τη χρήση της επέμβασης. Η ανάγκη για δίαιτα είναι ισόβια μόνο που ο χειρουργημένος ασθενής είναι καλύτερα εξοπλισμένος λόγω της επέμβασης, η οποία τον βοηθά να αντισταθεί στις ορμόνες που τον παρακινούν να φάει. Παρ’ όλα αυτά περίπου 20% των ασθενών μετά από γαστρική παράκαμψη και 30% μετά από επιμήκη γαστρεκτομή έχουν αποτελέσματα που χαρακτηρίζονται λιγότερο από ικανοποιητικά. Ένας σημαντικός τομέας μέτρησης της επιτυχίας των βαριατρικών επεμβάσεων είναι η θεραπεία των παθήσεων που προκαλεί η παχυσαρκία. Είναι αδύνατο να θεραπευθεί ότι έχει οριστικά χαλάσει όπως μία άρθρωση ή ένα βουλωμένο αγγείο στην καρδιά. Σε αυτές τις περιπτώσεις το εφικτό και ευκταίο είναι η επιβράδυνση της πορείας της νόσου μέσω της απώλειας βάρους. Ο σακχαρώδης διαβήτης όμως μπορεί να θεραπευθεί σε ποσοστά από 60-70% μετά από επιμήκη γαστρεκτομή έως 95% μετά από γαστρική παράκαμψη. Η υπέρταση βελτιώνεται ή θεραπεύεται στο 50-60%, η άπνοια ύπνου επίσης αλλά η βασικότερη επιτυχία της επέμβασης είναι η βελτίωση του αισθήματος προσωπικής ικανοποίησης.

Ε: Θα ξαναπάρω τα κιλά;

Α: Όλοι οι άνθρωποι παίρνουν βάρος με την πάροδο του χρόνου. Αυτό αποτελεί φυσική εξέλιξη και δεν θα μπορούσαν να εξαιρούνται οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας. Τα ποσοστά μακροπρόθεσμης επανάκτησης βάρους μετά από την αρχική απώλεια μετά από γαστρική παράκαμψη είναι καλύτερα μελετημένα και ανέρχονται σε ποσοστό 10-15% του αρχικού υπερβάλλοντος βάρους ή περίπου 20% του βάρους που έχασε ο ασθενής στα δύο πρώτα χρόνια. Μετά από επιμήκη γαστρεκτομή έχουμε αποτελέσματα που φθάνουν προς το παρόν μέχρι την πενταετία και είναι παρεμφερή με τα προαναφερθέντα. Αν σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου επανακτάται μεγαλύτερο ποσοστό του αρχικά απωλεσθέντος βάρους μετά από επιμήκη γαστρεκτομή αποτελεί αντικείμενο μελέτης και η ασάφεια αυτή είναι ένα από τα θεωρητικά μειονεκτήματα αυτής της επέμβασης.

Ε: Υπάρχει όριο ηλικίας για τα χειρουργεία;

Α: Τα ασφαλιστικά ταμεία εγκρίνουν την εκτέλεση επεμβάσεων παχυσαρκίας σε ασθενείς ηλικίας 18-60 ετών. Έφηβοι παχύσαρκοι ασθενείς μπορούν να χειρουργηθούν αυστηρά στα πλαίσια ερευνητικών πρωτοκόλλων. Επίσης συζητήσιμη είναι η παράταση του ανώτατου ορίου ηλικίας μέχρι τα 65 έτη. Από αυτήν την ηλικία και πάνω η εκτέλεση μίας χειρουργικής επέμβασης για τη θεραπεία της παχυσαρκίας είναι παγκοσμίως εξαιρετικά σπάνια, συζητήσιμο αν ωφελεί και σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει κάποιος εξαιρετικά ειδικός λόγος (πχ αναμονή για μεταμόσχευση ή επέμβαση προσφοράς νεφρικού μοσχεύματος).

Ε: Τα χειρουργεία γίνονται ανοικτά ή λαπαροσκοπικά;

Α: Όλες οι επεμβάσεις για τη θεραπεία της παχυσαρκίας στην Α’ Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου της Αθήνας στο Λαϊκό Νοσοκομείο γίνονται είτε λαπαροσκοπικά είτε ρομποτικά. Ανοικτές επεμβάσεις εκτελούνται στις σπάνιες περιπτώσεις που έχει προηγηθεί στο παρελθόν μία άλλη σύνθετη επέμβαση παχυσαρκίας η οποία απέτυχε (πχ ανοικτή κάθετη διαμερισματοποίηση κατά Mason). Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις όμως καταβάλλεται κατ’ αρχήν προσπάθεια λαπαροσκοπικής προσπέλασης.